فیلمی دیگر از مکتب مونتاژ شوروی در موزه هنرهای معاصر تهران

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران؛ هفتمین فیلم از بخش سینمای صامت (مکتب مونتاژ شوروی) از دوره جدید نمایش فیلم در فصل تابستان، روز چهارشنبه 6 مردادماه ساعت 5 بعدازظهر، فیلم صامت «اکتبر: ده روزی که دنیا را لرزاند» به کارگردانی سرگئی آیزنشتاین محصول سال 1928 شوروی به مدت 115 دقیقه با میان نویس فارسی در سالن سینما تک موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش در می آید.

در فیلم اکتبردر خیلی از صحنه‌ها، کاراکتری را در حال سخنرانی آتشین می‌بینیم و بی‌درنگ آیزنشتاین با تکیه بر مونتاژ ضربه‌ای ،واکنش سخنان آن شخصیت را بر روح و روان و ذهنِ مخاطبان‌اش (دیگر شخصیت‌ها) نشان می‌دهد. این در حالی است که مونتاژ مفهومی یا همان مونتاژ دیالکتیک نیز بر برخی صحنه‌های مهمِ فیلم سایه افکنده است؛ برای نمونه در جایی از یک‌سومِ نخست فیلم، پلان‌هایی از جبهه‌های جنگ جهانی اول را می‌بینیم و در ادامه، صحنه‌هایی از فقر فراگیر در جامعۀ شهری روسیه‌ دوران تزاری در برابر دیدگان‌مان رژه می‌روند.

در این فصل، آیزنشتاین با تکیه بر مونتاژ مفهومی می‌خواهد مخاطب را به این نتیجه برسانَد که جنگ دلیل اصلی فقر در آن زمان بوده است. یا کمی جلوتر، در سکانس سرکوب مردم روی پُل، صحنه‌ی کشته‌شدنِ مردم و به‌ویژه جوانی بلشویک به‌‌دست چند مرد و زن بورژوا به پلان جسد اسبی سپید پیوند داده می‌شود تا بر معصومیت مبارزان راه آزادی تأکیدی اغراق‌آمیز شود و مفهوم‌های ایدئولوژیک محبوب سازندۀ اثر به عُمق جان مخاطب نفوذ کند. یا در همان صحنه‌ی پُل، باز شدن پُل و ریخته‌شدنِ جسدهای روی آن به درون رودخانه به مجسمه‌ی تزار پیوند می‌خورد؛ در حالی‌که در فصل نخست دیده‌ایم که آن مجسمه به‌دست مردم پایین کشیده شده است.

در حقیقت با این استفاده‌ خلاقانه و البته اغراق‌آمیز از مفهوم تصادف و تصادم نماها می‌توان گفت این ادعای آیزنشتاین که «اکتبر» را به آزمایشگاهی برای آزمودنِ نظریه‌های مونتاژِ روشنفکرانه تشبیه کرده، چندان بی‌راه هم نیست.

علاقه‌مندان می‌توانند برای استفاده از برنامه های نمایش فیلم در فصل تابستان، روزهای یکشنبه و چهارشنبه هرهفته ساعت 5 بعدازظهر، به موزه هنرهای معاصر تهران، واقع در خیابان کارگر شمالی مراجعه کنند.